W pierwszym roku życia zmiany w ciele dziecka zachodzą bardzo szybko. Obserwujemy je każdego dnia, łapiemy chwile, czekamy na pierwszy uśmiech, gaworzenie, pierwsze słowa.
Jednym z etapów rozwoju dziecka jest ząbkowanie, czyli wyrzynanie się zębów. To czas, który budzi wiele emocji wśród rodziców. Każdy nowy ząb to małe zwycięstwo, niezwykłe chwile, które zostają w pamięci.
Rodzicom w tym okresie często towarzyszy niepokój, czy to już ząbkowanie? Czy dziecku dolega coś innego, może to przeziębienie? Skąd ta niepewność? Ponieważ niektóre objawy ząbkowania mogą przypominać początki infekcji.
Oto kilka informacji, które pomogą rodzicom dobrze zrozumieć ten etap rozwoju dziecka i przetrwać moment, kiedy delikatne dziąsła maluszka przekształcają się w uśmiech pełen ząbków.
Zrozumienie na czym polega okres ząbkowania i skąd się bierze nadmierny ślinotok czy problemy ze snem pomoże zapewnić dziecku komfort.
Czym jest ząbkowanie
To proces stopniowego przesuwania się zawiązków zębów mlecznych z kości do światła jamy ustnej. Na tym etapie wyrzynający się ząb mleczny musi „przebić” się przez dziąsło, co jest przyczyną obrzęku, zaczerwienienia i bólu. Zęby mleczne, to pierwsze zęby, które pojawiają się u dzieci, jest ich dwadzieścia. Centralne siekacze, czyli dwa zęby na środku żuchwy zazwyczaj wyrastają jako pierwsze, potem pojawiają się dwa górne siekacze. Co ciekawe zawiązki zębów mlecznych kształtują się już w 7 tygodniu ciąży. Zęby u dziecka nie pojawiają się więc nagle. Wszystkie 20 zębów mlecznych już tam jest! Dlatego zdrowa i dobrze zbilansowana dieta kobiety ciężarnej jest w tym czasie niezmiernie ważna.
„Ząbkowanie o czasie”
Termin ząbkowania wzbudza często niepokój rodziców, niepotrzebnie bo jest to proces bardzo indywidualny. Czas wyrzynania się zębów zależy od wielu czynników, między innymi od terminu porodu, dlatego wcześniaki zaczynają ząbkować poźniej. Ząbkowanie jest procesem rozłożonym w czasie, rozpoczyna się około 5 miesiąca i trwa do 3-roku życia.
Objawy ząbkowania
Najczęściej obserwowane objawy towarzyszące ząbkowaniu to:
- nadmierne ślinienie się,
- podwyższenie temperatury ciała,
- zaburzenia snu,
- nadmierne pobudzenie i niepokój
Rzadziej mogą pojawić się utrata apetytu lub biegunka.
Maluch często wkłada palce albo twarde zabawki do buzi, bo odczuwa swędzenie dziąseł, które są zaczerwienione i rozpulchnione. Nie zawsze ząbkowaniu towarzyszy ból. Nasilenie tych objawów trwa zazwyczaj ok 4 dni. Rozdrażnienie i stres związane z ząbkowaniem sprawiają, że dziecko źle śpi, co może obniżać odporność, a w konsekwencji gorączkę, albo katar.
Gdy dziecko ząbkuje, dziąsła są podrażnione, w naturalny sposób pobudza to ślinianki do produkcji śliny. Jest to fizjologiczny objaw, ślina łagodzi podrażnienia, zawiera też enzymy, które mają działanie przeciwbakteryjne i pomagają w ochronie przed infekcją jamy ustnej.
Jak radzić sobie z ząbkowaniem
Parentingowe fora internetowe wymieniają najróżniejsze metody, rodzice stosują zimne, a nawet zamrożone gryzaki, aplikują środki przeciwbólowe na dziąsła czy podają dziecku butelkę z sokiem lub mlekiem na noc. Warto zwrócić uwagę, że nie wszystkie te metody są bezpieczne dla dziecka.
- Po pierwsze zadbajmy o bezpieczeństwo malucha, zabierzmy z jego otoczenia ostre i drobne przedmioty, aby zapobiec zadławieniu.
- Gryzaki powinny być czyste i chłodne, ale nie zamrożone, bo to może spowodować rany i niepotrzebny ból.
- Ulgę dziecku przyniesie delikatny masaż dziąseł w miejscu wyrzynania zęba, zawsze umytym palcem, najlepiej owiniętymi jałowym gazikiem.
- Do masażu można zastosować żel na bazie ziół łagodzących podrażnienia i działających przeciwzapalnie.
- Polskie Towarzystwo Pediatryczne zaleca stosowanie leków przeciwbólowych tylko w przypadku silnego bólu i gorąco odradza jednak stosowania miejscowych substancji znieczulających zawierających lidokainę ze względu na ryzyko toksycznych powikłań.
- Nigdy nie kładź dziecka spać z butelką z mlekiem czy sokiem, zwiększa to ryzyko próchnicy tzw „butelkowej” zębów mlecznych.
- Zrezygnuj ze złych nawyków jak oblizywanie łyżeczki czy smoczka podczas karmienia. Pamiętaj, że bakterie próchnicotwórcze z jamy ustnej rodzica mogą przenieść się do jamy ustnej dziecka, tworząc zalążki próchnicy.